Marzanka wonna

Wieloletnia roślina zielna do 20-30 cm wysoka o długich,ścielących się rozłogach. pędy wniesione, 4-kanciaste, bardzo kruche. Wąsko-eliptyczne liście wyrastają po 6-10 w okółkach. Białe, czterokrotne kwiatki zebrane na szczycie łodygi w podbaldachy. Występuje w cienistych lasach liściastych na zasobnych glebach. Spotyka się ją na całym niżu i w górach do regla dolnego. Roślina podlega częściowej ochronie i można ją zbierać z naturalnych stanowisk za zezwoleniem wojewódzkiego konserwatora przyrody. Surowcem jest ziele; zawiera glikozyd kumarynowy, uwalniający kumarynę, asperulozyd, garbniki, substancje goryczkową. Napary z marzanki mają działanie uspakajające, rozkurczowe, pobudzające przemianę materii. Stosuje się go także jako środek żółcio- i moczopędny oraz antyseptyczny. Używa się przy dolegliwościach wątroby. Skłonności do kamicy nerkowej i żółciowej, przy nieżytach jelit, ich atonii, stanach skurczowych, bezsenności, nerwobólach i nadwrażliwości nerwowej. Zewnętrznie w postaci okładów na niektórych schorzeniach skórnych, np. wysypkach, czyrakach, razem z zielem nostrzyka lub korzeniem żywokostu. dawniej używano marzanki jako aromantycznej przyprawy do ciast, lemoniad, cukierków , herbaty i tytoniu. Długotrwałe stosowanie jej możne uszkodzić wątrobę. napar|: 1/2- 1 łyżeczki ziela, zalać szklanką wrzątku po 10 min odcedzić. Poprzyjmować po łyżce stołowej 2-3 razy dziennie. Często występuje w mieszankach ziołowych przy chorobach skórnych- kataplazmy z ziela. Marzanka jest roślina miododajną. Wykorzystuje się ja jako środek przeciwmolowy, podprażone nasiona stanowią namiastkę kawy.